Sprzedaż samochodu – formalności, obowiązki i porady w 2024 roku
Planujesz sprzedaż samochodu, ale nie wiesz, jakie aktualnie formalności musi spełnić zbywca pojazdu? Chcesz wiedzieć, co trzeba przekazać nowemu właścicielowi? Zastanawiasz się, czy jest jakaś szansa na odzyskanie części składki ubezpieczenia OC i AC? Dobrze trafiłeś! W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na najważniejsze pytania dotycząca sprzedaży pojazdu, które powinien zadać sobie każdy zbywca.
Z tego artykułu dowiesz się:
Sprzedaż samochodu – formalności zbywcy
Każda ze stron umowy kupna-sprzedaży samochodu ma określone formalności do spełnienia. Jeśli jesteś zbywcą pojazdu, to musisz pamiętać o następujących obowiązkach:
- podpisaniu umowy kupna-sprzedaży,
- przekazaniu pojazdu z kompletem kluczyków,
- przekazaniu dokumentów dotyczących samochodu (dowód rejestracyjny, potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia OC),
- zgłoszeniu staroście sprzedaży samochodu,
- poinformowaniu ubezpieczyciela o sprzedaży auta,
- ewentualnym zapłaceniu podatku (tylko w wyjątkowych sytuacjach, o czym w dalszej części artykułu).
Od 1 lipca 1999 roku do 4 września 2022 roku wydawano przy rejestracji samochodu kartę pojazdu. Obecnie dokument ten nie jest potrzebny podczas wizyty w wydziale komunikacji. Jednak jeśli masz kartę pojazdu do swojego auta, to przy jego sprzedaży przekaż ją kupującemu. Nie jest to obowiązek, ale Tobie z pewnością do niczego się nie przyda ten dokument.
Z kolei na kupującym spoczywa obowiązek rejestracji samochodu, konieczność zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) oraz podjęcie decyzji o kontynuowaniu ubezpieczenia OC lub zawarcie nowej umowy ubezpieczeniowej.
Umowa kupna-sprzedaży – podstawowe informacje
Zanim przekażesz samochód nabywcy, musisz podpisać wraz z kupującym umowę kupna-sprzedaży. Kto ją sporządza? Możesz to zrobić Ty z kupującym, nie musicie iść do notariusza. Co ważniejsze, w internecie bez problemu znajdziesz wzór takiego dokumentu.
Umowa kupna-sprzedaży powinna być napisana czytelnie i zrozumiale dla obu stron oraz zawierać następujące informacje:
- data i miejsce zawarcia umowy,
- dane sprzedającego i kupującego,
- dane pojazdu,
- cena sprzedawanego pojazdu,
- oświadczenie o znajomości stanu technicznego i braku zastrzeżeń przez kupującego,
- wskazanie strony, która ponosi koszty zawarcia umowy,
- podpisy stron umowy.
Szczegółowe informacje na temat tego dokumentu znajdziesz w naszym poradniku dotyczącym umowy kupna-sprzedaży.
Zgłoszenie sprzedaży samochodu – na kim spoczywa obowiązek?
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym wprost wskazuje, że to na właścicielu pojazdu, który jest zarejestrowany na terytorium Polski, spoczywa obowiązek zgłoszenia jego zbycia. Co w takim razie w sytuacji, gdy jest kilku właścicieli samochodu?
W internecie można znaleźć wiele mylących informacji na ten temat. To nieprawda, że wszyscy współwłaściciele muszą zgłosić sprzedaż pojazdu. Wystarczy, że zrobi to jeden z nich! Wyraźnie wskazuje na to art. 78. ust. 2. pkt 2. lit 2b:
W przypadku współwłasności pojazdu dla skuteczności zawiadomienia o zbyciu pojazdu wystarczającym jest zawiadomienie przez jednego ze współwłaścicieli pojazdu.
Źródło: Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym.
Dlaczego wystarczy jeden współwłaściciel do zgłoszenia zbycia pojazdu? Ponieważ w wydziale komunikacji okazuje on umowę kupna-sprzedaży lub wysyła jej skan poprzez e-usługę, a w dokumencie powinny być podpisy i dane wszystkich współwłaścicieli, którzy zgodzili się na sprzedaż samochodu czy innego pojazdu.
Termin zgłoszenia sprzedaży samochodu – ile jest czasu i jaka kara grozi za spóźnienie?
Osoba sprzedająca samochód ma obowiązek zgłosić ten fakt staroście w terminie, który nie przekracza 30 dni. Czas ten liczony jest od daty zawarcia umowy kupna-sprzedaży. Brak spełnienia tego obowiązku wiąże się z karą finansową w wysokości 250 zł.
Dlaczego zgłoszenie zbycia pojazdu jest ważne? Dzięki niemu informacje na temat właścicieli danego pojazdu zostaną zaktualizowane w bazie CEPiK. Jeśli po sprzedaży samochód zostanie na przykład sfotografowany przez fotoradar, to wezwanie do wskazania kierowcy zostanie wysłane na adres nowego właściciela, a nie poprzedniego.
Miejsce zgłoszenia sprzedaży samochodu – wydział komunikacji lub e-usługa
Jeśli sprzedałeś samochód czy inny zarejestrowany pojazd na terytorium RP, to możesz zgłosić ten fakt na dwa sposoby:
- przez internet,
- w urzędzie.
Pamiętaj, że przepisy kodeksu drogowego jasno wskazują, że zgłoszenie sprzedaży dokonuje się u starosty właściwego ze względu na miejsce stałego lub czasowego zamieszkania. Tak więc musisz iść do odpowiedniego wydziału komunikacji lub wskazać w e-usłudze odpowiedni urząd.
Zbycie pojazdu zgłasza się w wydziale komunikacji, który w zależności od miejsca zamieszkania może znajdować się w:
- starostwie powiatowym,
- urzędzie miasta (miasta na prawach powiatu),
- urzędzie dzielnicy (Warszawa).
Swój urząd bez problemu znajdziesz w internecie.
Zgłoszenie zbycia samochodu w urzędzie i poprzez platformę ePUAP – co trzeba zrobić?
Jeśli zgłoszenie zbycia auta zamierzasz złożyć osobiście w swoim wydziale komunikacji, to musisz mieć ze sobą:
- zawiadomienie o zbyciu pojazdu (dostaniesz na miejscu lub znajdziesz na stronie urzędu),
- dowód osobisty bądź paszport,
- kartę pobytu (dotyczy tylko cudzoziemców),
- kopię umowy kupna-sprzedaży (jeśli w inny sposób zbyłeś pojazdu, to adekwatną kopię dokumentu, np. umowę darowizny).
W urzędzie musisz znaleźć odpowiednie stanowisko zajmujące się sprawami zgłoszenia sprzedaży, wziąć numerek i poczekać na swoją kolej. Dobrym rozwiązaniem jest wcześniejsze zapisanie się na wizytę, by nie marnować czasu w kolejce – jeśli Twój urząd oferuje taką możliwość.
Zgłoszenie sprzedaży samochodu przez internet jest wygodniejsze i szybsze. Aby to zrobić, musisz przygotować:
- dane pojazdu (marka, typ, model, numer VIN, dotychczasowy numer rejestracyjny),
- dane nabywcy,
- skan lub zdjęcie umowy kupna-sprzedaży (lub innego dokumentu potwierdzającego zbycie pojazdu).
Gdy będziesz miał wskazane powyżej informacje pod ręką, to czeka Cię:
- wejście na stronę login.gov.pl,
- zalogowanie się w wybrany sposób do ePUAP,
- wpisanie danych pojazdu (gdy jest więcej właścicieli, to zaznacza się, że wyrazili zgodę),
- podanie daty sprzedaży samochodu,
- sprawdzenie lub uzupełnienie swoich danych,
- podanie danych nabywcy,
- dołączenie skanu lub zdjęcia umowy kupna-sprzedaży,
- wskazanie swojego urzędu,
- sprawdzenie formularza, złożenie podpisu elektronicznego za pomocą profilu zaufanego lub certyfikatu kwalifikowanego (będziesz je miał, ponieważ za ich pomocą logujesz się do usługi),
- wysłanie zgłoszenia.
Na skrzynkę Gov (ePUAP) dostaniesz informacje o złożeniu dokumentu, czyli poświadczenie przedłożenia (UPP).
Zgłoszenie sprzedaży samochodu ubezpieczycielowi – to obowiązek!
Na sprzedającym samochód spoczywa również obowiązek powiadomienia ubezpieczyciela o przeniesieniu prawa własności auta na inną osobę. Wskazuje na to art. 32.1. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, w którym znajduje się zapis, że trzeba to zrobić w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy kupna-sprzedaży lub innej umowy przenoszącej prawa własności.
Jak najłatwiej zgłosić sprzedaż samochodu zakładowi ubezpieczeń? Wystarczy wejść na stronę internetową wybranego ubezpieczyciela i znaleźć odpowiednią zakładkę z formularzem. Przepisy prawa wskazują, że powiadomienie powinno zawierać następujące informacje:
- datę zawarcia umowy kupna-sprzedaży,
- dane zbywcy i nabywcy (imię, nazwisko, adres, PESEL),
- dane pojazdu.
Sprzedaż samochodu można zgłosić również w placówce ubezpieczyciela czy u multiagenta obsługującego zakład ubezpieczeń. Teoretycznie można takie zgłoszenie wysłać również tradycyjną pocztą, choć zdecydowanie najwygodniej i najszybciej jest to zrobić poprzez internetowy formularz.
Dlaczego zgłoszenie ubezpieczycielowi sprzedaży samochodu jest tak ważne? Ponieważ od momentu zgłoszenia wszystkie prawa i obowiązki związane z obowiązkowym ubezpieczeniem OC przechodzą na nowego właściciela – także kary za brak OC!
Ubezpieczenia samochodu po jego sprzedaży – co dzieje się z OC i AC?
W Polsce ubezpieczenie OC przypisane jest do pojazdu, a nie do osoby (np. w Wielkiej Brytanii jest inaczej). Dlatego po sprzedaży samochodu obowiązkowe OC przechodzi wraz z autem na nowego właściciela, który może zdecydować się na kontynuowanie ochrony do końca umowy ubezpieczenia lub jej wypowiedzenie i zawarcie nowej w innym zakładzie ubezpieczeń.
Czy więc po sprzedaży samochodu możesz otrzymać zwrot składki za niewykorzystany okres ochrony? Tylko w przypadku, gdy nowy właściciel wypowie umowę. W praktyce nie zdarza się to często choćby z tego powodu, że trzeba tę kwestię dogadać z kupującym auto.
Co w takim razie z autocasco? To dobrowolne ubezpieczenie, więc nie przechodzi ono na nowego właściciela – umowa zostaje rozwiązana z datą sprzedaży pojazdu. W tym przypadku za niewykorzystany okres ochrony sprzedający otrzyma zwrot składki AC.
Sprzedaż samochodu a urząd skarbowy – zgłaszać czy nie zgłaszać?
Zgłoszenie sprzedaży samochodu jest obowiązkowe wyłącznie w przypadku spełnienia dwóch warunków (jednocześnie):
- pojazd należał do prywatnego majątku,
- sprzedaż nastąpiła przed upływem 6 miesięcy, od kiedy pojazd stał się własnością sprzedającego (liczy się od końca miesiąca).
Oznacza to, że przepis ten dotyczy sprzedaży poza działalnością gospodarczą, a nie w ramach firmy. Osoba prywatna, która sprzeda samochód po 6 miesiącach od zostania jego właścicielem, nie ma obowiązku płacenia podatku PIT, a więc wykazywania sprzedaży w zeznaniu rocznym.
Jeśli Twoja sprzedaż samochodu (dotyczy także innych ruchomości) spełnia wskazane powyżej warunki, to musisz ją wykazać w zeznaniu PIT-36. Pamiętaj, że opodatkowaniu podlega dochód, a nie cała wartość sprzedanego auta! Jak to należy rozumieć?
W rozliczeniu uwzględniasz różnicę między przychodem, a więc kwotą, jaką uzyskałeś ze sprzedaży samochodu, a kosztem jego nabycia. Dodatkowo powinieneś uwzględnić nakłady, które poniosłeś podczas bycia właścicielem auta, na przykład naprawy, co zmniejszy podstawę opodatkowania.
Podsumowanie
- Sprzedający samochód ma obowiązek podpisania umowy kupna-sprzedaży, przekazania pojazdu, kluczyków i dokumentów oraz zgłoszenia staroście i ubezpieczycielowi sprzedaży auta.
- W niektórych przypadkach sprzedający musi rozliczyć sprzedaż w podatku PIT.
- Podstawą do przeniesienia własności pojazdu jest zawarcie umowy kupna-sprzedaży.
- Na sprzedającym spoczywa obowiązek zgłoszenia sprzedaży pojazdu staroście właściwemu dla miejsca zamieszkania w ciągu 30 dni.
- Zbycie samochodu można zgłosić w urzędzie (wydziale komunikacji) lub przez internet.
- Sprzedający ma obowiązek w ciągu 14 dni zawiadomić ubezpieczyciela o sprzedaży samochodu.
- Ubezpieczenie OC przechodzi wraz z autem na nowego właściciela.
- Umowa AC nie przechodzi i zostaje rozwiązana.
- Podatek PIT za sprzedaż samochodu należy zapłacić jedynie w przypadku sprzedaży auta przed upływem 6 miesięcy od końca miesiąca stania się jego właścicielem.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o sprzedaż samochodu
Co należy zrobić przy sprzedaży samochodu?
Podstawą prawną sprzedaży samochodu jest zawarcie umowy kupna-sprzedaży, której treść obie strony muszą znać, zgodzić się z jej warunkami i podpisać. Następnie sprzedający przekazuje pojazd z kompletem kluczyków oraz dokumentami, a więc dowodem rejestracyjnym i potwierdzeniem zawarcia umowy ubezpieczenia OC. Sprzedający ma obowiązek zgłosić sprzedaż auta staroście i ubezpieczycielowi. Natomiast kupujący zarejestrować pojazd i zapłacić podatek PCC.
Czy sprzedający ma obowiązek zgłoszenia sprzedaży auta?
Tak, sprzedający ma obowiązek w ciągu 30 dni zgłosić sprzedaż samochodu staroście właściwemu dla miejsca zamieszkania. Kara za brak spełnienia obowiązku to 250 zł. Spoczywa na nim także konieczność zgłoszenia sprzedaży ubezpieczycielowi w ciągu 14 dni od zawarcia umowy kupna-sprzedaży.
Które dokumenty sprzedający przekazuje kupującemu samochód?
Sprzedający przekazuje kupującemu dowód rejestracyjny oraz potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Kiedyś istotna była również karta pojazdu, jednak do 4 września 2022 r. ten dokument nie jest już wydawany. Dodatkowo sprzedający powinien przekazać wszystkie pozostałe dokumenty związane z autem, na przykład instrukcję obsługi samochodu czy książkę gwarancyjną.
Co się dzieje z OC po sprzedaży samochodu?
Ubezpieczenie OC w Polsce przypisane jest do pojazdu, a nie do kierowcy. Dlatego przechodzi ono po sprzedaży wraz z samochodem na nowego właściciela. Może on kontynuować ochronę do końca umowy lub ją wypowiedzieć. Ubezpieczycielowi przysługuje prawo do rekalkulacji składki.
Źródła:
