Rozkodowanie VIN – co można odczytać z numeru identyfikacyjnego pojazdu?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Z czego składa się numer VIN?
• Po co rozkodowuje się VIN?
• Jak samemu rozkodować VIN?
• Co można sprawdzić w Vinstory po numerze VIN?

Format numer VIN – z jakich sekcji się składa?

Numer VIN, czyli Vehicle Identification Number, to ciąg 17 znaków, które pozwalają na identyfikację konkretnego pojazdu. Składa się on z liter i cyfr, wśród których pomija się litery I, O oraz Q, ponieważ łatwo pomylić je z cyframi 1 oraz 0.

W Unii Europejskiej, a także w wielu innych krajach na świecie, stosuje się format zapisu VIN zgodny z normą ISO-3779. W Ameryce Północnej używa się bardziej rygorystycznego zapisu, który jest kompatybilny z europejskim. Z jakich sekcji składa się numer VIN używany w Europie?

• WMI (World Manufacturer Identifier),
• VDS (Vehicle Descriptor Section),
• VIS (Vehicle Identifier Section).

Podział na części VIN nie jest przypadkowy, ponieważ numer nie tylko pozwala na identyfikację pojazdu, ale także na odczytanie wielu przydatnych informacji na jego temat. Co więc zawierają poszczególne sekcje VIN?

Pierwsze trzy znaki, a więc WMI, wskazują na strefę geograficzną, państwo i nazwę producenta. Chodzi tutaj o identyfikację przedsiębiorstwa, które odpowiada za powstanie samochodu. Dzięki temu odczytasz, gdzie wyprodukowano Twoje auto lub to, które chcesz sprawdzić przed zakupem. 

Drugi segment VIN, czyli VDS, składa się ze znaków od 4. do 9. pozycji.  Wskazuje on na typ pojazdu, rodzaju konstrukcji i nadwozia. Producenci mogą w dowolny sposób korzystać z tej części. Jednak w polu nr 9 w VIN amerykańskich umieszcza się znak pełniący funkcję cyfry kontrolnej – w UE również została ona wprowadzona dla nowych pojazdów w rozporządzeniu wykonawczym komisji (UE) z 31 marca 2021 roku.

Ostatnia część VIN to tak zwany VIS, czyli część identyfikacyjna pojazdu. Zwróć uwagę, że egzemplarze tego samego modelu o takiej samej konstrukcji i wyprodukowane w tej samej fabryce będą miały pierwsze 9 znaków takie same. Dopiero ta część będzie wyróżnikiem dla konkretnego pojazdu. Czy coś można odczytać z tej części VIN?

Część VIS umożliwia rozkodowanie informacji o wyposażeniu auta, silniku czy napędzie. Pamiętaj, że są to często tylko znaki porządkowe, a to, w jaki sposób się je tworzy, zależy od producenta. Zawsze jednak ostatnie 4 znaki to cyfry. Z kolei dziesiąty znak wskazuje na rok produkcji.

W samym VIN producenci zakodowują tylko podstawowe informacje o pojeździe. Natomiast dane o wyposażeniu konkretnego pojazdu można uzyskać między innymi z baz danych producentów samochodów oraz innych podmiotów, które mają do nich dostęp.  

Rozkodowanie VIN – co daje?

Numer VIN potrzebny jest do identyfikacji pojazdu, co pozwala na jego rejestrację i przypisanie do właściciela, a także ułatwia namierzenie, gdy zostanie skradziony. Producenci wykorzystują zakodowane w numerze informacje przy reklamacji, serwisowaniu i naprawie pojazdu – wyszukanie części adekwatnych do danego egzemplarza.

W takim razie, do czego może przydać się rozkodowanie VIN dla zwykłego kierowcy? Numer będzie szczególnie przydatny dla osób, które chcą sprawdzić używany samochód przed jego zakupem. Dzięki VIN możesz znaleźć informacje o:

• podstawowych parametrach pojazdu – odczytasz takie dane jak marka, model, rok i miejsce produkcji, rodzaj nadwozia oraz silnika, typ skrzyni biegów;
• wyposażeniu pojazdu – lista wyposażenia, które można odczytać dzięki VIN, zależy od producenta pojazdu, wśród danych mogą być informacje o kolorze lakieru i tapicerki, klimatyzacji, liczbie poduszek powietrznych, szybach czy sprzęcie audio;
• historii uszkodzeń pojazdu – w Vinstory sprawdzisz, czy na oferowane do sprzedaży używane auto zarejestrowano jakieś szkody w przeszłości w Polsce i Europie;
• historii użytkowania – dzięki usłudze Historia Pojazd otrzymasz raport z informacjami zgromadzonymi w CEPiK-u (oprócz VIN potrzebny jest numer rejestracyjny i data pierwszej rejestracji);
• ubezpieczeniu OC – w UFG sprawdzisz, czy pojazd ma ważne ubezpieczenie i z którym zakładzie ubezpieczeniowym została zawarta.

Rozkodowanie VIN pozwoli Ci na otrzymanie wielu cennych informacji o pojeździe. Będzie to pierwsza selekcja podczas przeglądania ofert aut używanych, a także wsparcie dzięki uzyskanej wiedzy o pojeździe w ocenie stanu technicznego i kartą przetargową w negocjacjach ceny zakupu.

Rozkodowanie VIN na własną rękę – co można samemu wyczytać?

Na pierwszy rzut oka VIN to ciąg liter i cyfr, które nic nie znaczą. Jednak odrobina wiedzy na temat numeru pozwoli Ci na rozkodowanie na własną rękę części informacji. Oczywiście każdy segment VIN należy rozkodowywać oddzielnie, choć od razu warto zaznaczyć, że danych o wyposażeniu pojazdu nie da się uzyskać we własnym zakresie.

WMI – producent i pochodzenie pojazdu

Rozkodowanie tej części VIN-u nie powinno być kłopotliwe. W internecie bez problemów znajdziesz kody wszystkich regionów, krajów i producentów. Warto jednak pamiętać o kilku kwestiach:

• WMI to 3 pierwsze znaki VIN;
• pierwszy znak wskazuje na kraj pochodzenia lub region;
• drugi i trzeci znak określa producenta;
• trzeci znak może być używany przez producenta jako kod dla konkretnej kategorii pojazdów lub marki (np. JT6 to SUV-y Lexusa, który jest marką Toyoty).

Warto tutaj zwrócić uwagę, że WMI nie zawsze, ale w większości przypadków, wskazuje na kraj produkcji pojazdu. Na przykład auta marki Opel produkowane są w kilku krajach europejskich (Niemcy, Polska, Hiszpania i Wielka Brytania), ale mają oznaczenie W0L, ponieważ siedziba jest w Niemczech.

Oto kody dla poszczególnych kontynentów i wybranych państw:

• A-C – Afryka (np. AA-AH to RPA, BL to Nigeria),
• J-R – Azja (np. J to Japonia, KL-KR to Korea Południowa, a L to Chiny),
• S-Z – Europa (np. SA-SM to Wielka Brytania, SU-SZ to Polska, SN-ST to Niemcy (wschodnie), W to Niemcy (zachodnie), VF-VR to Francja, a UA-UC to Hiszpania),
• 1-5, 7 – Ameryka Północna (np. 1,4,5 lub 7 to USA, 2 to Kanada),
• 6 – Oceania (6 to Australia, 6Y-61 to Nowa Zelandia),
• 8-9 – Ameryka Południowa (np. 8A-8E Argentyna, 9A-9E to Brazylia).

Pełną listę kodów krajów i producentów bez problemów znajdziesz w internecie. Tak więc rozkodowanie ich będzie proste. Najpopularniejsi i najwięksi producenci, którzy od dawna działają na rynku motoryzacyjnym, mają zazwyczaj dość oczywiste kody, na przykład Mazda z Japonii to JM0, niemieckie BMW to WBA, a Audi to WUA.

VDS – typ pojazdu i cyfra kontrolna

Tej sekcji VIN, a więc znaków od 4 do 9, będzie Ci bardzo trudno odczytać bez dekodera. Wprawdzie to część, która opisuje typ pojazdu, konstrukcję czy silnik, ale każdy producent ma swobodę w kodowaniu informacji. Tak więc, znalezienie kodu dla konkretnego samochodu na własną rękę nie ma sensu.

Wyjątkiem jest znak 9 w VIN, czyli cyfra kontrolna, która w Ameryce Północnej jest od dawna obowiązkowa, a w UE stała się niedawno wymagana. Za jej pomocą weryfikuje się, czy numer VIN jest poprawny. Możesz ją samemu sprawdzić, dzięki obliczeniom matematycznym. Jak to zrobić?

Do każdego znaku w VIN należy przypisać wartość liczbową. W przypadku cyfr pozostawia się ich rzeczywistą wartość matematyczną. Natomiast do liter przypisuje się określone wartości, tak jak wskazuje poniższa tabela.

Następnie każdą otrzymaną wartość znaku w VIN (poza cyfrą kontrolną na pozycji 9) należy pomnożyć przez wagę pozycji. Wagi określa się następująco:

Teraz czas na dodawania wszystkich 16 otrzymanych wartości (brak 17 ze względu na cyfrę kontrolną). Otrzymaną sumę należy podzielić przez 11 (modulo 11). Cyfrą kontrolną będzie reszta z dzielenia! Jeśli reszta z dzielenia wyniesie 5, to cyfra kontrolna powinna być 5. W przypadku reszty 10 cyfra kontrolna to X.

VDS – część identyfikacyjna VIN

To część VIN od 10 do 17 znaku. W Ameryce Północnej 10. pozycja zawsze określa rok produkcji pojazdu, a 11. kod zakładu montażowego (podobnie w Chinach). Wprawdzie w Europie nie ma takiego obowiązku, ale producenci kodują na pozycji 10 rok produkcji pojazdu. Jak go możesz rozkodować?

Norma ISO wskazuje, że w kodzie roku nie stosuje się określonych znaków, a więc liter I, O i Q, a także zgodnie z przyjętym zwyczajem U i Z oraz cyfry 0. Nie zmienia to faktu, że pojazdy produkuje się od wielu lat i będzie produkować dalej, a liczba znaków jest ograniczona, więc co 30 lat powtarzają się one, np. L jest kodem dla roku 1990 i 2020, a cyfra 6 dla roku 2006 oraz 2036.

Kod roku produkcji pojazdów z ostatnich lat i tych nadchodzących:

• litery A-Y – lata od 1980 do 2000
• cyfry 1-9 – od 2001 do 2009.
• litery A-Y – lata od 2010 do 2030,
• cyfry 1-9 – od 2031 do 2039.

Natomiast w przypadku zakodowanych informacji o wyposażeniu pojazdu rozkodowanie ich na własną rękę będzie raczej niemożliwe. Po pierwsze producenci samochodów raczej nie kodują w VDS takich informacji, a po drugie do odczytania wyposażenia potrzeba całego VIN i dostępu do systemu producenta, który udostępniają odpłatnie tylko firmom pośredniczącym.

Sprawdzenie VIN w Vinstory – jakie informacje uzyskasz?

W Vinstory za pomocą samego numeru VIN możesz sprawdzić historię uszkodzeń pojazdu. Po wpisaniu ciągu znaków otrzymasz wskazanie, czy w bazie danych znajdują się jakiekolwiek informacje o szkodach interesującego Cię samochodu – dowiesz się o tym bezpłatnie.

Jeśli okaże się, że zarejestrowano jakieś szkody pojazdu, to możesz wykupić raport Vinstory. Znajdziesz w nim:

• podstawowe dane pojazdu – markę, model, liczbę drzwi, informacje o silniku i skrzyni biegów,
• chronologiczną listę uszkodzeń z opisem – datę zdarzenia, kraj, strefę uszkodzeń, orientacyjną wycenę szkód, przebieg w chwili zdarzenia (nie zawsze);
• pełną kartę pojazdu – np. producenta, kraj produkcji, rozmiary pojazdu, masę pojazdu, maksymalną prędkość, a także cyfrę kontrolną.

Zebrane dane w serwisie Vinstory należy traktować jako wstępną weryfikację pojazdu przed zakupem używanego auta, a pełną ocenę stanu technicznego pojazdu należy wykonać podczas oględzin i jazdy próbnej.

Podsumowanie

• VIN składa się z 17 liter i cyfr.
• Numer VIN dzieli się na 3 segmenty: WMI, VDS i VIS.
• Rozkodowanie VIN pozwala na uzyskanie informacji o miejscu i czasie produkcji, parametrach technicznych i wyposażeniu.
• Dzięki VIN można sprawdzić historię uszkodzeń, historię użytkowania oraz ważność ubezpieczenia OC.
• Na własną rękę można rozkodować tylko część VIN, w tym region i kraj produkcji producenta, rok produkcji i cyfrę kontrolną.
• Pełne rozkodowanie VIN wymaga skorzystania z dekodera VIN.
• W raporcie Vinstory znajdziesz historię uszkodzeń, podstawowe dane o pojeździe i jego pełną kartę.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o rozkodowanie VIN

Jak prawidłowo rozkodować VIN?

VIN składa się z trzech części. Pierwsza to WMI z 3 znakami, które wskazują na region i kraj produkcji pojazdu oraz jego producenta. Kolejna część to VDS, a więc pozycje od 4 do 9, w której znajdują się informacje o konstrukcji pojazdu, a także cyfra kontrolna na 9 miejscu. Ostatnia sekcja to VIS (pozycje 10-17), która pozwala na identyfikację konkretnego pojazdu. To część niezbędna do rozkodowania wyposażenia samochodu.

W którym miejscu VIN można znaleźć rok produkcji?

Rok produkcji zakodowany jest na 10 pozycji. Do jego oznaczenia używa się jednego znaku, które powtarzają się co 30 lat. I tak litery od A do Y wskazują na lata 1980-2000 i 2010-2030, a cyfry 1-9 na lata 2001-2009 oraz 2031-2039. W kodzie roku produkcji nie używa się cyfry 0 oraz liter I, O, Q, U i Z. W pojazdach z Ameryki Północnej i Chin ta część VIN jest obowiązkowa. 

Czy po samym numerze VIN można sprawdzić samochód?

Tak, na przykład serwis Vinstory pozwala na sprawdzenie samochodu tylko na podstawie VIN. Po wpisaniu numeru użytkownik otrzymuje informację, czy na dane auto zarejestrowano szkody. Dopiero po takim wskazaniu warto zakupić raport, by poznać opis szkód oraz uzyskać informacje o pojeździe.

Źródła:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:02021R0535-20240411

https://en.wikipedia.org/wiki/Vehicle_identification_number